Δημοτικές εκλογές: Νέος νόμος για κωλύματα εκλογής και ασυμβίβαστα υποψηφίων

Μια σειρά κωλύματα εκλογιμότητας , ασυμβίβαστα και προυποθέσεις για τους υποηψφίους δημάρχους , περιφερειάρχες , δημοτικούς και περιφερειακούς συμβούλους που θα κατέλθουν στην « αρρένα « των αυτοδιοικητικών εκλογών του προσεχούς Οκτωβρίου , περιλαμβάνει το Άρθρο 10 του νόμου 4804/2021.
Ολόκληρο το σχετικό άρθρο είναι το εξής :
Κωλύματα εκλογιμότητας και ασυμβίβαστα
1. ∆εν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων ή πρόεδροι δημοτικών κοινοτήτων, πολίτες
οι οποίοι στερούνται του δικαιώματος του εκλέγειν.
2. ∆εν μπορούν να εκλεγούν ή να είναι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι,
σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων ή πρόεδροι δημοτικών κοινοτήτων:
α) ∆ικαστικοί λειτουργοί, αξιωματικοί των Ενόπλων ∆υνάμεων και των
σωμάτων ασφαλείας, αξιωματικοί του Λιμενικού Σώματος Ελληνικής
Ακτοφυλακής, θρησκευτικοί λειτουργοί των γνωστών θρησκειών, καθώς και τα
μέλη των ανεξάρτητων αρχών του άρθρου 101Α του Συντάγματος ή των αρχών που χαρακτηρίζονται με νόμο ως ανεξάρτητες ή ρυθμιστικές, αν για τα μέλη αυτά προβλέπεται από τον νόμο η πλήρης και αποκλειστική τους απασχόληση ή η αναστολή άσκησης εκ μέρους τους οποιουδήποτε άλλου δημόσιου λειτουργήματος ή καθήκοντος, αμειβόμενου ή μη, σε οποιαδήποτε θέση του δημόσιου τομέα, κατά τη διάρκεια της θητείας τους στην αρχή αυτή. Κατ’ εξαίρεση, δικαστικοί λειτουργοί και αξιωματικοί των Ενόπλων ∆υνάμεων, των σωμάτων ασφαλείας και του Λιμενικού Σώματος Ελληνικής Ακτοφυλακής,
εφόσον δεν υπηρέτησαν εντός των ορίων του δήμου στον οποίο επιθυμούν να θέσουν υποψηφιότητα κατά και μετά την 1η Ιανουαρίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών των δημοτικών αρχών, μπορούν να είναι υποψήφιοι, εφόσον παραιτηθούν από τη θέση τους, σύμφωνα με τη διαδικασία του άρθρου 30 του π. δ. 26/2012 (Α’ 57), περί εκλογής βουλευτών, πριν από την ημερομηνία ανακήρυξης των υποψηφίων. Το ασυμβίβαστο του πρώτου εδαφίου δεν καταλαμβάνει όσους εκ του ένστολου προσωπικού των σωμάτων ασφαλείας και του Λιμενικού Σώματος Ελληνικής Ακτοφυλακής προάγονται σε
αξιωματικούς, με τη συμπλήρωση ετών πραγματικής υπηρεσίας κατά τη
διάρκεια της αιρετής θητείας τους. Το κώλυμα του πρώτου εδαφίου δεν ισχύει
για τους αξιωματικούς των Σωμάτων Ασφαλείας και του Λιμενικού Σώματος
Ελληνικής Ακτοφυλακής μέχρι του βαθμού του Υπαστυνόμου Α’, του
Υποπυραγού και του Ανθυποπλοιάρχου, αντίστοιχα. Ειδικές διατάξεις που
απαγορεύουν την υποβολή ή την αποδοχή της παραίτησης των προσώπων
αυτών ή που περιορίζουν το δικαίωμά τους να παραιτηθούν ή την αρμοδιότητα της αρχής να αποδεχθεί την παραίτησή τους, εξακολουθούν να ισχύουν.
β) [Καταργείται]
γ) Ο Επόπτης Ο.Τ.Α., στους δήμους στους οποίους εκτείνεται η αρμοδιότητά
του, για τέσσερα (4) έτη από τη λήξη της θητείας του με οποιονδήποτε τρόπο.
δ) [Καταργείται]
ε) Υπάλληλοι με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου και Ιδιωτικού ∆ικαίου
Αορίστου Χρόνου του ∆ημοσίου, των δήμων, των περιφερειών και των νομικών προσώπων που είναι ενταγμένα στο Μητρώο Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης του άρθρου 14 του ν. 4270/2014 (Α’ 143), ως έχει, δέκα (10) μήνες πριν από τη διενέργεια των εκλογών, οι οποίοι, κατά και μετά από την 1η Ιανουαρίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών, άσκησαν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής έτους διεξαγωγής των εκλογών, άσκησαν καθήκοντα προϊσταμένου οργανικής μονάδας επιπέδου γενικής διεύθυνσης ή διεύθυνσης στους δήμους στα διοικητικά όρια των οποίων εκτεινόταν η αρμοδιότητα των οργανικών τους μονάδων.
Στο πεδίο εφαρμογής του πρώτου εδαφίου δεν υπάγονται οι
διευθυντές σχολικών μονάδων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας
εκπαίδευσης, καθώς και οι διευθυντές τμημάτων, μονάδων, κλινικών και
εργαστηρίων ιατρικής υπηρεσίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας, ενώ
υπάγονται οι περιφερειακοί διευθυντές εκπαίδευσης και οι διευθυντές
εκπαίδευσης, οι διευθυντές ιατροί που προΐστανται της Ιατρικής Υπηρεσίας και των Κέντρων Υγείας, καθώς και ο υπεύθυνος συντονιστής της επιστημονικής λειτουργίας Κέντρου Υγείας. Ως προς τους διευθυντές ιατρούς που προΐστανταιτης Ιατρικής Υπηρεσίας και των Κέντρων Υγείας, καθώς και τον υπεύθυνο συντονιστή της επιστημονικής λειτουργίας Κέντρου Υγείας, το κώλυμα του πρώτου εδαφίου εκτείνεται μόνο στον δήμο που έχει την έδρα του ο φορέας.
στ) Όποιοι συνδέονται με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, με σύμβαση ή συμβάσεις προμήθειας ή εκτέλεσης έργου ή παροχής υπηρεσιών ή παραχώρησης δικαιώματος εκμετάλλευσης έργου ή υπηρεσίας με αντικείμενο συνολικής αξίας, μεμονωμένα κατ’ είδος ή σωρευτικά, κατ’ έτος άνω των δέκα χιλιάδων (10.000) ευρώ, μη συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α., εφόσον η σύμβαση είναι σε ισχύ κατά και μετά από την 1η Ιανουαρίου του έτους διεξαγωγής των εκλογών.
∆εν αποτελεί κώλυμα ή ασυμβίβαστο η ιδιότητα του μέλους της διοίκησης ή του υπαλλήλου δημοσίων επιχειρήσεων και οργανισμών κοινής ωφέλειας, που συνδέονται με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, με σύμβαση που είναι σχετική με το αντικείμενο της δραστηριότητάς τους.
∆εν αποτελεί ασυμβίβαστο η σύναψη σύμβασης αγοράς, εκποίησης ή εκμίσθωσης δημοτικών ακινήτων, εφόσον η σχετική σύμβαση έχει συναφθεί ύστερα από πλειοδοτική δημοπρασία.
ζ) Γενικοί διευθυντές, διευθύνοντες σύμβουλοι, πρόεδροι και μέλη διοικητικών
συμβουλίων, διαχειριστές, μέτοχοι και εταίροι κεφαλαιουχικών εταιρειών, που
έχουν συμβληθεί με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά
πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, εφόσον το ποσοστό συμμετοχής τους
στις εταιρείες υπερβαίνει το τριάντα πέντε τοις εκατό (35%) του συνολικού
κεφαλαίου της εταιρείας, καθώς και εταίροι προσωπικών εταιρειών και
κοινοπρακτούντα πρόσωπα, που έχουν συμβληθεί με τον οικείο δήμο, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία αυτός συμμετέχει, εφόσονσυντρέχουν οι προϋποθέσεις της περ. στ).
Αν ο οικείος δήμος συμμετέχει με οποιονδήποτε τρόπο στην επιχείρηση με την οποία συμβάλλεται ο ίδιος, τα νομικά του πρόσωπα ή τα νομικά πρόσωπα στα οποία μετέχει, δεν υπάρχει ασυμβίβαστο για τους αιρετούς του δήμου που μετέχουν στη διοίκηση της επιχείρησης αυτής.
η) [Καταργείται].
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 19 ΝΟΜΟΣ 5043/2023 με ισχύ την 13/04/2023
3. Κώλυμα εκλογιμότητας συντρέχει για:
α) όσους έχουν εκπέσει από οποιοδήποτε αιρετό αξίωμα πρώτου ή δεύτερου βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης ύστερα από:
αα) αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση, σύμφωνα με την περ. γ’ της παρ. 1 του άρθρου 236 του ν. 3852/2010 (Α’ 87), περί έκπτωσης εξαιτίας καταδίκης, ή
αβ) αιτιολογημένη απόφαση του Επόπτη Ο.Τ.Α. για πειθαρχικό παράπτωμα, σύμφωνα με τα άρθρα 233 και 234 του ν. 3852/2010, περί πειθαρχικής ευθύνης και πειθαρχικής διαδικασίας αντίστοιχα, ή
β) αυτούς που στερούνται των πολιτικών δικαιωμάτων τους ή στους οποίους
έχει επιβληθεί αποστέρηση δημόσιας θέσης ή δημόσιου ή αυτοδιοικητικού
αξιώματος με αμετάκλητη καταδικαστική απόφαση,
γ) όσους έχουν παυθεί από οποιοδήποτε αιρετό αξίωμα πρώτου ή δεύτερου
βαθμού τοπικής αυτοδιοίκησης σύμφωνα με το άρθρο 237 του ν. 3852/2010.
Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1 Άρθρο 58 ΝΟΜΟΣ 5027/2023 με ισχύ την 03/03/2023
4. α) ∆εν μπορούν να είναι δήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι
δημοτικών κοινοτήτων ή πρόεδροι δημοτικών κοινοτήτων, υπάλληλοι με σχέση εργασίας δημοσίου δικαίου και ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου που
υπηρετούν στον ίδιο δήμο και στα πάσης φύσεως νομικά πρόσωπα τα οποία έχει συστήσει ή στα οποία μετέχει ο δήμος. Το ασυμβίβαστο δεν συντρέχει, αν τα πρόσωπα του πρώτου εδαφίου αιτηθούν την απόσπασή τους σύμφωνα με την περ. β). Σε διαφορετική περίπτωση εκπίπτουν αυτοδικαίως από το αιρετό
αξίωμά τους. Η αρμόδια υπηρεσία του δήμου οφείλει αμελλητί να ενημερώσει
τον Επόπτη Ο.Τ.Α. για την έκδοση της σχετικής διαπιστωτικής πράξης.
β) Οι υπάλληλοι που έχουν εκλεγεί μπορούν να αποσπαστούν, σε άλλη υπηρεσία, εντός των διοικητικών ορίων του δήμου όπου εξελέγησαν και αν δεν υπάρχει, στην πλησιέστερη υπηρεσία προς τον δήμο όπου εξελέγησαν, με ισχύ της απόσπασης από την ημερομηνία εγκατάστασης και για όσο χρόνο διαρκεί η θητεία τους. Για την πραγματοποίηση της απόσπασης, υποβάλλεται από τον ενδιαφερόμενο υπάλληλο αίτηση με την υπηρεσία προτίμησης, εντός
αποκλειστικής προθεσμίας δέκα (10) ημερών από την επικύρωση της εκλογής
από το αρμόδιο δικαστήριο.
Η απόσπαση είναι υποχρεωτική για τη διοίκηση,διενεργείται με απόφαση των αρμοδίων οργάνων του Υπουργείου Εσωτερικών και κατά περίπτωση αρμοδίου Υπουργού, κατά παρέκκλιση του ν. 4440/2016 (Α΄ 224), μη εφαρμοζομένου του άρθρου 35 του ν. 4873/2021 (Α΄ 248), και λήγει αυτοδίκαια με την καθ’ οιονδήποτε τρόπο λήξη της θητείας τους.
Η μισθοδοσία υπαλλήλων φορέων εκτός Γενικής Κυβέρνησης, κατά τη διάρκεια της απόσπασής τους, βαρύνει τον φορέα προέλευσης. Η απόσπαση παραμένει σε ισχύ και στην περίπτωση ανάληψης αιρετού αξιώματος, για την άσκηση του οποίου ο αιρετός λαμβάνει υποχρεωτικά ειδική άδεια άνευ αποδοχών κατά τη διάρκεια της θητείας του.

Όπως τροποποιήθηκε με το Άρθρο 105 ΝΟΜΟΣ 5003/2022 με ισχύ την 14/12/2022
5. ∆ήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων ή
πρόεδροι δημοτικών κοινοτήτων, που αποδέχονται οποιοδήποτε από τα
καθήκοντα ή τα έργα που συνιστούν ασυμβίβαστο, εκπίπτουν από το αξίωμά
τους. Το αρμόδιο διοικητικό πρωτοδικείο με απόφασή του διαπιστώνει την
ύπαρξη του ασυμβιβάστου και την έκπτωση από το αξίωμα, ύστερα από ένσταση ύπαρξη του ασυμβιβάστου και την έκπτωση από το αξίωμα, ύστερα από ένσταση που ασκείται σύμφωνα με το άρθρο 72 του παρόντος και τα άρθρα 244 έως 266 του Κώδικα ∆ιοικητικής ∆ικονομίας (ν. 2717/1999 Α’ 97), περί των διαφορών που αναφύονται κατά την εκλογική διαδικασία στους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης.
Κατά της απόφασης με την οποία διαπιστώνεται το ασυμβίβαστο, χωρεί αίτηση αναίρεσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με το άρθρο 82 του παρόντος και τα άρθρα 53 έως 66 του π.δ. 18/1989 (Α’ 8), περί της αίτησης αναίρεσης. ∆ήμαρχοι, δημοτικοί σύμβουλοι, σύμβουλοι δημοτικών κοινοτήτων ή πρόεδροι δημοτικών κοινοτήτων, που αποκτούν δημοτικότητα σε άλλον δήμο, εκπίπτουν από το αξίωμά τους αυτοδικαίως. Για την έκπτωση εκδίδεται διαπιστωτική πράξη του Επόπτη Ο.Τ.Α., εντός δεκαπέντε (15) ημερών από τότε που έλαβε γνώση της απόκτησης νέας δημοτικότητας.
6. Τα κωλύματα των περ. α), β) και γ) της παρ. 3 ισχύουν για την επόμενη της
έκπτωσης αυτοδιοικητική περίοδο και καταλαμβάνουν και τους δύο βαθμούς
τοπικής αυτοδιοίκησης.

Όπως τροποποιήθηκε με την Παρ.1α Άρθρο 19 ΝΟΜΟΣ 5043/2023 με ισχύ την 13/04/2023
7. Υποψηφιότητα και στους δύο βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή για
περισσότερα του ενός αυτοδιοικητικά αξιώματα στον ίδιο ή σε άλλον βαθμό
τοπικής αυτοδιοίκησης δεν επιτρέπεται. Υποψήφιος ο οποίος θέτει
υποψηφιότητα κατά παράβαση του πρώτου εδαφίου δεν ανακηρύσσεται σε
καμία από τις θέσεις για τις οποίες έχει θέσει υποψηφιότητα.
Αν, παρ’ όλα αυτά, ανακηρυχθεί, η υποψηφιότητά του, ακυρώνεται για όλες τις θέσεις με απόφαση του αρμοδίου δικαστηρίου σύμφωνα με το άρθρο 72 του παρόντος και τα άρθρα 244 έως 266 του Κώδικα ∆ιοικητικής ∆ικονομίας. Κατά της απόφασης του αρμόδιου δικαστηρίου χωρεί αίτηση αναίρεσης ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, σύμφωνα με το άρθρο 82 του παρόντος και τα άρθρα 53 έως 66 του π.δ. 18/1989.
8. ∆εν επιτρέπεται η σύμπτωση στο ίδιο πρόσωπο της ιδιότητας αιρετού και
στους δύο βαθμούς τοπικής αυτοδιοίκησης ή δύο άμεσα αιρετών
αυτοδιοικητικών αξιωμάτων. Στην περίπτωση αυτή, επέρχεται αυτοδίκαιη
έκπτωση και από τα δύο αξιώματα, με διαπιστωτική πράξη του οικείου Επόπτη
Ο.Τ.Α.